بلاکچین رشد بازار عامل به عامل AI را هدایت خواهد کرد

عامل‌های هوش مصنوعی، سیستم‌های نرم‌افزاری که از هوش مصنوعی برای پیگیری اهداف و انجام وظایف به نمایندگی از کاربران استفاده می‌کنند، در حال گسترش هستند. آنها را به عنوان دستیاران دیجیتال تصور کنید که می‌توانند تصمیم‌گیری کنند و اقدامات لازم را به سمت اهدافی که شما تعیین کرده‌اید، بدون نیاز به دستورالعمل‌های گام به گام انجام دهند — از تقویم‌های مجهز به GPT. مدیران به ربات‌های معاملات، تعداد موارد استفاده به سرعت در حال گسترش است. با گسترش نقش آن‌ها در اقتصاد، ما باید زیرساخت مناسب را ایجاد کنیم که به این عامل‌ها اجازه دهد تا در یک بازار باز با یکدیگر ارتباط برقرار کرده، همکاری کنند و تجارت کنند.

بازیگران بزرگ فناوری مانند گوگل و AWS در حال ایجاد بازارها و پروتکل‌های تجاری اولیه هستند، اما این سوال مطرح می‌شود: آیا آن‌ها دوباره قصد دارند از طریق باغ‌های دیواری اجاره‌های کلانی استخراج کنند؟ قابلیت‌های عوامل به وضوح در حال افزایش است، تقریباً روزانه، با ورود مدل‌ها و معماری‌های جدید. آنچه در خطر است این است که آیا این عوامل واقعاً خودمختار خواهند بود یا نه.

عامل‌های خودمختار باارزش هستند زیرا تجربه کاربری جدیدی را ارائه می‌دهند: انتقال از نرم‌افزار به عنوان ابزارهای منفعل یا واکنشی به شرکای فعال و حتی پیش‌گام. به جای انتظار برای دستورالعمل‌ها، می‌توانند نیازها را پیش‌بینی کنند، به شرایط متغیر سازگار شوند و به‌طور همزمان با سایر سیستم‌ها هماهنگ شوند، بدون نیاز به ورودی یا حضور مداوم کاربر. این خودمختاری در تصمیم‌گیری آن‌ها را به‌طور منحصر به فردی برای دنیایی که سرعت و پیچیدگی از تصمیم‌گیری انسانی پیشی می‌گیرد، مناسب می‌سازد.

به طور طبیعی، برخی نگران این هستند که استقلال بیشتر در تصمیم‌گیری چه معنایی برای کار و پاسخ‌گویی دارد — اما من آن را یک فرصت می‌بینم. زمانی که عامل‌ها وظایف تکراری و زمان‌بر را انجام می‌دهند و کارهایی را که قبلاً باید به صورت متوالی انجام می‌شدند، موازی می‌کنند، ظرفیت تولیدی ما به عنوان انسان‌ها گسترش می‌یابد — و افراد را آزاد می‌کند تا به کارهایی بپردازند که به خلاقیت، قضاوت، ترکیب و ارتباط معنادار نیاز دارند. این یک خیال‌پردازی نیست، بشریت قبلاً آن را تجربه کرده است: ظهور شرکت‌ها به کارآفرینان اجازه داد تا محصولات کاملاً جدید و سطوح ثروت بی‌سابقه‌ای را ایجاد کنند. عامل‌های هوش مصنوعی این پتانسیل را دارند که این قابلیت را به همه ارائه دهند.

از نظر هوش، اتخاذ تصمیمات واقعاً خودمختار به زیرساخت‌های عامل هوش مصنوعی نیاز دارد که منبع باز و شفاف باشد. انتشار اخیر OSS اوپن‌ای آی یک گام خوب است. آزمایشگاه‌های چینی، مانند دیپ‌سیک (DeepSeek)، مون‌شات AI (Kimi K2) و علی‌بابا (Qwen 3)، حتی سریع‌تر پیش رفته‌اند.

با این حال، استقلال به‌طور خالص به هوش و تصمیم‌گیری مرتبط نیست. بدون منابع، یک عامل هوش مصنوعی ابزار کمی برای ایجاد تغییر در دنیای واقعی دارد. از این رو، برای اینکه عوامل به‌طور واقعی مستقل باشند، باید به منابع دسترسی داشته و دارایی‌های خود را به‌صورت خودخوانده نگهداری کنند. بلاک‌چین‌های برنامه‌پذیر، بدون مجوز و قابل ترکیب زیرساخت ایده‌آلی برای انجام این کارها توسط عوامل هستند.

دو سناریو را تصور کنید. یک سناریو که در آن عامل‌های هوش مصنوعی در یک پلتفرم وب ۲ مانند AWS یا Google عمل می‌کنند. آن‌ها در داخل پارامترهای محدودی که توسط این پلتفرم‌ها تنظیم شده‌اند، وجود دارند که اساساً یک محیط بسته و با مجوز است. حالا یک بازار غیرمتمرکز را تصور کنید که در بسیاری از اکوسیستم‌های بلاک‌چین گسترده است. توسعه‌دهندگان می‌توانند مجموعه‌های مختلفی از محیط‌ها و پارامترها را ترکیب کنند، از این رو قابلیت عمل برای عامل‌های هوش مصنوعی نامحدود است و به‌صورت جهانی قابل دسترسی می‌باشد و می‌تواند در طول زمان تکامل یابد. یک سناریو شبیه یک ایده اسباب‌بازی برای یک بازار به نظر می‌رسد و سناریوی دیگر یک اقتصاد جهانی واقعی است.

به عبارت دیگر، برای گسترش واقعی نه تنها پذیرش عوامل هوش مصنوعی، بلکه تجارت بین عوامل، به زیرساخت‌هایی نیاز داریم که تنها بلاک‌چین‌ها می‌توانند ارائه دهند.

محدودیت‌های بازارهای متمرکز

AWS به تازگی یک بازار از عامل به عامل را اعلام کرده است که هدف آن پاسخگویی به تقاضای رو به رشد برای عوامل آماده است. اما رویکرد آنها همان ناکارآمدی‌ها و محدودیت‌هایی را به ارث می‌برد که مدت‌هاست سیستم‌های مجزا را آزار می‌دهد. عوامل باید منتظر تأیید انسانی بمانند، به APIهای بسته متکی باشند و در محیط‌هایی فعالیت کنند که شفافیت الزامی نیست، اگر اصلاً وجود داشته باشد.

برای اینکه به طور خودمختار و در مقیاس عمل کنند، عوامل نمی‌توانند در اکوسیستم‌های بسته‌ای قرار گیرند که عملکرد را محدود می‌کنند، خطرات پلتفرمی را به وجود می‌آورند، هزینه‌های غیرشفافی را تحمیل می‌کنند یا امکان تأیید اقداماتی که انجام شده و دلایل آن‌ها را غیرممکن می‌سازند.

لامرکزگری مقیاس‌های سامانه‌های عامل

یک اکوسیستم باز به عوامل اجازه می‌دهد تا به‌نمایندگی از کاربران عمل کنند، با سایر عوامل هماهنگ شوند و در خدمات مختلف بدون موانع مجوزی فعالیت کنند.

بلاکچین‌ها در حال حاضر ابزارهای کلیدی لازم را فراهم می‌کنند. قراردادهای هوشمند به عوامل اجازه می‌دهند تا به طور خودکار وظایف را انجام دهند، با قوانینی که در کد گنجانده شده است، در حالی که استیبل‌کوین‌ها و توکن‌ها انتقال‌های ارزش جهانی و فوری را بدون اصطکاک پرداخت امکان‌پذیر می‌سازند. حساب‌های هوشمند، که کیف پول‌های بلاکچین برنامه‌پذیر مانند Safe هستند، به کاربران این امکان را می‌دهند که فعالیت و دامنه عوامل را محدود کنند (از طریق محافظ‌ها). به عنوان مثال، یک عامل ممکن است فقط مجاز باشد از پروتکل‌های دارای لیست سفید استفاده کند. این ابزارها به عوامل هوش مصنوعی اجازه می‌دهند نه تنها به طور گسترده رفتار کنند بلکه همچنین در محدوده‌های ریسک تعریف شده توسط کاربر نهایی محدود شوند. به عنوان مثال، این می‌تواند شامل تعیین محدودیت‌های هزینه، نیاز به امضای چندگانه برای تأییدها یا محدود کردن عوامل به پروتکل‌های دارای لیست سفید باشد.

بلاک‌چین همچنین شفافیتی را فراهم می‌کند که کاربران بتوانند تصمیمات عامل‌ها را بررسی کنند، حتی زمانی که به طور مستقیم درگیر نیستند. در عین حال، این به این معنی نیست که تمام تعاملات بین عامل‌ها باید به طور زنجیره‌ای صورت گیرد. به عنوان مثال، عامل‌های هوش مصنوعی می‌توانند از API های خارج از زنجیره با محدودیت‌های دسترسی تعریف‌شده استفاده کنند و پرداخت‌ها به طور زنجیره‌ای انجام شوند.

به طور خلاصه، زیرساخت غیرمتمرکز به عامل‌ها ابزارهایی می‌دهد تا آزادانه‌تر و کارآمدتر از آنچه که سیستم‌های بسته اجازه می‌دهند عمل کنند.

این اتفاق در زنجیره در حال رخ دادن است

در حالی که بازیگران متمرکز هنوز در حال بهبود استراتژی‌های خود هستند، بلاکچین در حال حاضر امکان تعاملات اولیه بین عامل‌ها را فراهم کرده است. عامل‌های زنجیره‌ای در حال حاضر رفتارهای پیشرفته‌تری مانند خرید پیش‌بینی‌ها و داده‌ها از سایر عامل‌ها را نشان می‌دهند. و با ظهور فریمورک‌های بیشتر و باز، توسعه‌دهندگان در حال ساخت عامل‌هایی هستند که می‌توانند به خدمات دسترسی داشته باشند، پرداخت انجام دهند و حتی به سایر عامل‌ها مشترک شوند – همه این‌ها بدون دخالت انسان.

پروتکل‌ها در حال حاضر مرحله بعدی را اجرا می‌کنند: درآمدزایی. با بازارهای باز، افراد و کسب‌وکارها قادر به اجاره‌ی عوامل، کسب درآمد از عوامل تخصصی و ایجاد خدمات جدیدی هستند که به‌طور مستقیم به این اقتصاد عوامل متصل می‌شوند. سفارشی‌سازی مدل‌های پرداختی مانند عضویت، پرداخت‌های یک‌باره یا بسته‌های ترکیبی نیز در تسهیل نیازهای مختلف کاربران کلیدی خواهد بود. این امر مدل کاملاً جدیدی از مشارکت اقتصادی را باز خواهد کرد.

چرا این تمایز مهم است

بدون سیستم‌های باز، تکه‌تکه شدن، وعده پشتیبانی بدون درز هوش مصنوعی را شکسته می‌کند. یک عامل می‌تواند به راحتی وظایف را به پایان برساند اگر در یک اکوسیستم فردی بماند، مانند هماهنگی بین برنامه‌های مختلف گوگل. با این حال، جایی که پلتفرم‌های شخص ثالث ضروری هستند (در سراسر اجتماعی، سفر، مالی و غیره)، یک بازار باز زنجیره‌ای به عامل‌ها اجازه می‌دهد تا به طور برنامه‌نویسی خدمات و کالاهای مختلفی را که برای تکمیل درخواست کاربر نیاز دارند، به دست آورند.

سیستم‌های غیرمتمرکز از این محدودیت‌ها اجتناب می‌کنند. کاربران می‌توانند عامل‌هایی متناسب با نیازهای خود را مالک، تغییر و پیاده‌سازی کنند بدون اینکه به محیط‌های تحت کنترل فروشنده وابسته باشند.

ما قبلاً این کار را در DeFi با لگوهای DeFi دیده‌ایم. ربات‌ها استراتژی‌های وام‌دهی را خودکار کرده، موقعیت‌ها را مدیریت کرده و پرتفوی‌ها را مجدداً متعادل می‌کنند، گاهی بهتر از هر انسانی. حالا، همان رویکرد به عنوان “لگوهای عامل” در بخش‌های مختلفی از جمله لجستیک، بازی، پشتیبانی مشتری و بیشتر اعمال می‌شود.

راه پیش رو

اقتصاد عامل به سرعت در حال رشد است. آنچه اکنون می‌سازیم شکل‌دهنده نحوه عملکرد آن و برای چه کسانی است. اگر فقط به سیستم‌های متمرکز تکیه کنیم، در خطر ایجاد نسل دیگری از ابزارهای هوش مصنوعی خواهیم بود که به نظر مفید می‌آیند اما در نهایت به نفع پلتفرم عمل می‌کنند، نه فرد.

بلوک‌چین این موضوع را تغییر می‌دهد. این امکان را فراهم می‌کند که سیستم‌هایی ایجاد شوند که نمایندگان به نمایندگی از شما عمل کنند، از ایده‌های شما کسب درآمد کنند و به یک بازار بزرگ‌تر و باز متصل شوند.

اگر می‌خواهیم عوامل همکاری کنند، معامله کنند و بدون محدودیت تکامل یابند، آنگاه آینده بازارهای عامل به عامل باید بر بستر زنجیره‌ای وجود داشته باشد.